„არალეგალური ციხე“ თავშესაფრის მაძიებელთათვის
მიგრაციული პოლიტიკის სიმკაცრე 2026 წლიდან
Zones de rétention frontalière (ZRF), ანუ სასაზღვრო რეტენციის ზონები, არის მგრძნობიარე თემა, რომელიც უშუალოდ უკავშირდება ევროპაში იმიგრაციის გამკაცრებას. 2026 წლისთვის ევროკავშირისა და საფრანგეთის ეროვნული კანონმდებლობის ცვლილებები ამ ზონებს ფუნდამენტურად გარდაქმნის და თავშესაფრის მაძიებელთა პროცედურებს მკვეთრად დააჩქარებს.
📅 ევროპული და ეროვნული ვალდებულება: სავალდებულო დედლაინი 2026
🇪🇺 ევროკავშირის იურიდიული ვალდებულება: მიგრაციისა და თავშესაფრის პაქტი
ევროკავშირის მიგრაციისა და თავშესაფრის პაქტი არის რეგულაციებისა და დირექტივების პაკეტი, რომელიც სავალდებულოა ევროკავშირის ყველა წევრი სახელმწიფოსთვის, მათ შორის საფრანგეთისთვის.
- ძალაში შესვლის ვადა: ევროკომისიამ ზოგადი ვადა დააწესა 2026 წლის ივნისამდე, რათა წევრმა სახელმწიფოებმა სრულად მოახდინონ ამ პაქტის დებულებების ინტეგრირება ეროვნულ კანონმდებლობაში.
- საფრანგეთი აქტიურად მუშაობს ამ ვადის დაცვაზე, რადგანაც იგი ევროკავშირის ერთ-ერთი ცენტრალური სახელმწიფოა.
🇫🇷 ეროვნული კანონმდებლობის დაგეგმვა და OFPRA-ს მიზნები
საფრანგეთი ევროპულ ვალდებულებებს ეროვნულ რეფორმებს უთავსებს:
- კანონი 2024 წლის იანვრიდან: იმიგრაციის კონტროლისა და ინტეგრაციის გაუმჯობესების შესახებ კანონი (Loi du 26 janvier 2024) ეტაპობრივად შედის ძალაში. ყველაზე მასშტაბური ადმინისტრაციული და საბიუჯეტო ცვლილებები სწორედ 2026 წლის ბიუჯეტსა და ადმინისტრაციულ დაგეგმარებაზეა გათვლილი.
- OFPRA-ს მიზანი: საფრანგეთის თავშესაფრის ოფისმა (OFPRA) გამოაცხადა გეგმა, რომ 2026 წლისთვის საქმის განხილვის ვადა უნდა ჩამოვიდეს 180 დღემდე. ამ მიზნის მისაღწევად აუცილებელია ახალი ევროპული მექანიზმების (მაგ. სასაზღვრო ფილტრაცია) სრულად დანერგვა.
დასკვნა: 2026 წელი არის ოფიციალური ვადა, როგორც ევროპული, ისე ეროვნული მასშტაბით, რომ თავშესაფრის მაძიებელთა პროცედურები მნიშვნელოვნად შეიცვალოს: პროცესები დაჩქარდება, საზღვარზე კონტროლი გამკაცრდება, ხოლო სასაზღვრო რეტენციის ზონების როლი გაიზრდება.
🔒 ZRF: რეტენციის ზონების ფუნქციის რადიკალური გაფართოება
Zones de rétention frontalière (ZRF)-ის როლი 2026 წლიდან ფუნდამენტურად შეიცვლება. ეს ზონები აღარ იქნება მხოლოდ დროებითი ლოდინის ადგილები, არამედ იქცევა სწრაფი იურიდიული დამუშავების ცენტრებად.
📍 რა არის ZRF და სად მდებარეობს?
ZRF არის ადმინისტრაციული სივრცეები, რომლებიც განლაგებულია საფრანგეთის საგარეო საზღვრებთან:
- ძირითადი ლოკაციები: საერთაშორისო აეროპორტები (მაგ., პარიზის შარლ დე გოლის აეროპორტი – Roissy CDG და ორლის აეროპორტი), საზღვაო პორტები და ზოგიერთი სახმელეთო სასაზღვრო პუნქტი.
- მიზანი: უცხოელი მოქალაქეების დროებით დაკავება, რომლებსაც უარი ეთქვათ საფრანგეთის ტერიტორიაზე შესვლაზე (არასაკმარისი დოკუმენტაცია, უსაფრთხოების რისკი) ან რომელთა იდენტობა საეჭვოა.
⚖️ იურიდიული ფიქცია და სწრაფი პროცედურა
ZRF-ის მთავარი იურიდიული თავისებურებაა „იურიდიული ფიქცია“:
- „ტერიტორიის მიღმა“: მიუხედავად იმისა, რომ პირი ფიზიკურად საფრანგეთის მიწაზეა (მაგ., პარიზის აეროპორტში), იურიდიულად ითვლება, რომ ის „ტერიტორიის მიღმაა“ და არ შესულა ეროვნულ ტერიტორიაზე. აქედან გამომდინარე, მათზე არ ვრცელდება ტერიტორიაზე მყოფი მოქალაქეების სრული უფლებები.
- სწრაფი თავშესაფრის პროცედურა: ევროპული პაქტი ავალდებულებს საფრანგეთს, ჩაატაროს თავშესაფრის მოთხოვნის სრული საქმის განხილვა (OFPRA-ს დონეზე) სანამ პირი ოფიციალურად შევა ეროვნულ ტერიტორიაზე. ეს პროცესი უნდა დასრულდეს რამდენიმე კვირაში.
პრაქტიკული გამოწვევა: ეს ვადა სერიოზულ იურიდიულ პრობლემას უქმნის მაძიებლებს, რადგან მათ ძალიან ცოტა დრო აქვთ ადვოკატთან კონსულტაციისთვის, მტკიცებულებების მოსაგროვებლად და გასაჩივრებისთვის.
🚨 OQTF-ის ავტომატიზაცია და დაკავების ზრდა
- OQTF-ის ავტომატიზაცია: უარყოფითი პასუხის შემთხვევაში, ZRF-ში მყოფი პირის OQTF (ტერიტორიის დატოვების ვალდებულება) დაუყოვნებლივ ამოქმედდება, ვინაიდან იურიდიულად ის არასდროს შესულა საფრანგეთის ტერიტორიაზე.
- დაკავების ვადების პოტენციური ზრდა: ევროპული პაქტის შესაბამისად, ZRF-ში დაკავების კანონიერი დრო, სავარაუდოდ, გაიზრდება, რათა ადმინისტრაციას მიეცეს საკმარისი დრო სწრაფი პროცედურების დასასრულებლად. უფლებადამცველები შიშობენ, რომ ეს ნაბიჯი ZRF-ებს დეფაქტო სასჯელაღსრულების დაწესებულებებთან გაათანაბრებს.
⚡ ეროვნული რეფორმები: პროცესის დაჩქარება და ინტეგრაცია
საფრანგეთის შიდა რეფორმები მიმართულია ორ მიზანზე: ეფექტურობა და მკაცრი ინტეგრაცია.
⏱️ დროის ლიმიტების რევოლუცია (OFPRA და CNDA)
2026 წლისთვის იურიდიული ორგანოების მთავარი ამოცანაა პროცედურის დრამატული დაჩქარება:
- OFPRA-ს მიზანი: გადაწყვეტილების მიღების საშუალო დრო უნდა დაეცეს 180 დღემდე (ამჟამად ეს ვადა ხშირად აღემატება 6-9 თვეს).
- CNDA-ს მიზანი: სააპელაციო სასამართლოში (CNDA) გასაჩივრების პროცესები ასევე დაჩქარდება.
გავლენა: თავშესაფრის მაძიებლები ნაკლებ დროს გაატარებენ ლოდინში, მაგრამ მათ უფრო ნაკლები დრო ექნებათ საქმის მოსამზადებლად, მტკიცებულებების შესაგროვებლად და ფრანგული იურიდიული სისტემის გასააზრებლად.
💰 დასაქმებისა და სოციალური დახმარების რეგულაციები
2026 წლის ბიუჯეტში უკვე გათვალისწინებულია:
- დასაქმების უფლება (პოტენციურად): განიხილება წინადადება, რომ თავშესაფრის მაძიებლებს მიეცეთ მუშაობის უფლება მოთხოვნის ოფიციალური რეგისტრაციისთანავე (აქამდე ეს იყო 6-თვიანი ლოდინის შემდეგ). ეს შეამცირებს მათ დამოკიდებულებას სახელმწიფო დახმარებაზე (ADA – Allocation pour demandeur d’asile).
- ADA-ს პირობები: შესაძლოა გაიზარდოს სამუშაოს მიღებაზე უარის თქმის ან ადმინისტრაციული მოთხოვნების შეუსრულებლობის გამო დახმარების შეწყვეტის რისკი.
🗣️ ინტეგრაცია და ენის მოთხოვნები
საფრანგეთის მთავრობა მკაცრად უსვამს ხაზს ინტეგრაციის აუცილებლობას. ენის ცოდნის ზღვარი იზრდება გრძელვადიანი ბინადრობის სტატუსის მისაღებად:
| დონე | მიზანი | სტატუსი |
| A2 დონე | მრავალწლიანი ბარათის (Titre de séjour pluriannuel) განახლება | ამჟამინდელი მოთხოვნა |
| B1 დონე | რეზიდენტის ბარათის (10 წლიანი) მოთხოვნის სტანდარტი | სავარაუდოდ, ახალი მოთხოვნა 2026 წლისთვის |
| B2 დონე | საფრანგეთის მოქალაქეობის (ნატურალიზაცია) მიღება | სავალდებულო მოთხოვნა |
✋ იურიდიული გამოწვევები და უფლებები ZRF-ში
მიუხედავად მკაცრი პირობებისა, ZRF-ში მოთავსებულ პირებს გარკვეული უფლებები აქვთ, რაც გადამწყვეტია:
- ადვოკატის უფლება: დაკავებულ პირს უფლება აქვს, დაუყოვნებლივ დაუკავშირდეს ადვოკატს. ადვოკატის ჩართვა აუცილებელია უარის თქმის გადაწყვეტილების გასაჩივრებისთვის ადმინისტრაციულ სასამართლოში.
- ჯანმრთელობის დაცვა: დაკავებულს აქვს უფლება მიიღოს სამედიცინო დახმარება.
- მოსამართლის გადაწყვეტილება: ZRF-ში დაკავება არ არის ავტომატური ან უვადო. დაკავების გაგრძელება მოითხოვს მოსამართლის (Juge des Libertés et de la Détention – JLD) სანქციას განსაზღვრული ვადების გასვლის შემდეგ.
📢 კრიტიკა საფრანგეთში
ადამიანის უფლებათა დამცველი ორგანიზაციები (Cimade, Amnesty International) მუდმივად აკრიტიკებენ ZRF-ის გამოყენებას:
- არასათანადო პირობები: ხშირად აღინიშნება, რომ ZRF-ის პირობები არაჰუმანურია და არ არის ადაპტირებული ბავშვებისა თუ მოწყვლადი პირებისთვის, განსაკუთრებით ხანგრძლივი დაკავების შემთხვევაში.
- უფლებებზე წვდომა: კრიტიკოსები მიუთითებენ, რომ სწრაფი პროცედურები და იზოლაცია შეუძლებელს ხდის მაძიებლისთვის ეფექტური იურიდიული დახმარების მიღებას.
ZRF – კანონის გამკაცრება 2026 წლიდან
2026 წლის შემდეგ ZRF-ები გახდება საფრანგეთის იმიგრაციის პოლიტიკის ყველაზე საკამათო წერტილი. ისინი უზრუნველყოფენ სწრაფობას ადმინისტრაციისთვის, მაგრამ სერიოზულ იურიდიულ გამოწვევებს უქმნიან თავშესაფრის მაძიებლებს საზღვრის გადაკვეთის პირველივე მომენტში, „იურიდიული ფიქციის“ პირობებში.
🛑 ZRF-ის შეზღუდვები: ვის ეხება სასაზღვრო რეტენცია?
მნიშვნელოვანია განვასხვაოთ სასაზღვრო რეტენციის ზონა (ZRF) ტერიტორიაზე უკვე შესული პირის მიმართ გამოყენებული სტანდარტული პროცედურისგან. Zones de rétention frontalière (ZRF) ეხებათ იმ პირებს, რომლებიც:
- საზღვარზე დააკავეს: ფიზიკურად იმყოფებიან საფრანგეთის სასაზღვრო პუნქტებზე (აეროპორტები, პორტები), მაგრამ არ გაუვლიათ საპასპორტო კონტროლი.
- იურიდიულად არ არიან ტერიტორიაზე: მათ მიმართ მოქმედებს „იურიდიული ფიქცია“, რაც ნიშნავს, რომ ითვლებიან „ტერიტორიის მიღმად“.
- მოითხოვენ თავშესაფარს შესვლისას: ან არ აკმაყოფილებენ ქვეყანაში შესვლის პირობებს (არასაკმარისი დოკუმენტაცია, უსაფრთხოების ეჭვი) და სწორედ ამ ეტაპზე ითხოვენ დაცვას.
- ექვემდებარებიან სწრაფ სასაზღვრო პროცედურას: განსაკუთრებით, თუ ისინი ჩამოდიან ევროკავშირის მიერ უსაფრთხო მესამე ქვეყნად მიჩნეული სახელმწიფოდან.
📣 ZRF-ის განსხვავება სტანდარტული პროცედურისგან
Zones de rétention frontalière (ZRF) არის მკაცრი მექანიზმი, რომელიც ევროკავშირის მიგრაციის პაქტის ფარგლებში სასაზღვრო კონტროლის გამკაცრებას ემსახურება. მისი მთავარი დანიშნულებაა პოტენციური თავშესაფრის მაძიებლის საქმის დაუყოვნებლივ დამუშავება და გადაწყვეტილების მიღება ტერიტორიაზე შესვლამდე.
თუმცა, თუ პირი (მაგალითად, საქართველოს მოქალაქე, რომელსაც შენგენის ზონაში შესვლის უფლება აქვს) ლეგალურად შემოვიდა საფრანგეთის ტერიტორიაზე, გაიარა საპასპორტო კონტროლი და მხოლოდ ამის შემდეგ, ქვეყანაში ყოფნისას, მიმართავს შესაბამის ორგანოებს თავშესაფრის მოთხოვნით:
არ ექვემდებარება ZRF-ს.
ასეთ შემთხვევაში, მასზე მოქმედებს თავშესაფრის მაძიებელთა დაჩქარებული პროცედურა (განსაკუთრებით საქართველოს მოქალაქეების შემთხვევაში, როგორც “უსაფრთხო ქვეყნის” მოქალაქეებზე), რომელიც ითვალისწინებს ტერიტორიაზე ყოფნის უფლებას, ADA დახმარების მიღებას და საცხოვრებლის მოლოდინს OFPRA-ს გადაწყვეტილების მიღებამდე. ეს პროცედურა დეტალურად აღწერილია სტატიაში „თავშესაფრის მაძიებლის პირველი ნაბიჯები“.
წყაროები
- საფრანგეთის ეროვნული კანონმდებლობა (კანონი 2024 წლის იანვრიდან)
იმიგრაციის კანონი 2024Loi du 26 janvier 2024 pour contrôler l’immigration, améliorer l’intégration (კანონი იმიგრაციის კონტროლისა და ინტეგრაციის გაუმჯობესების შესახებ).
- მიგრაციისა და თავშესაფრის პაქტი
Pacte sur la migration et l’asile (ევროკავშირის რეგულაციების პაკეტი, რომელიც ადგენს სასაზღვრო პროცედურებსა და ZRF-ის ფუნქციის გაფართოებას).
- OFPRA-ს მიზანი (180 დღე)
საფრანგეთის თავშესაფრის ოფისის მიერ გამოცხადებული გეგმა საქმის განხილვის ვადის 180 დღემდე შემცირების შესახებ.
- რეტენციის ზონების განმარტება
Zones de rétention frontalière (ZRF)-ის იურიდიული სტატუსი, განსაზღვრება და „იურიდიული ფიქციის“ პრინციპი.
- უფლებადამცველი ორგანიზაციების კრიტიკა
ანგარიშები Cimade-სა და Amnesty International-ისგან ZRF-ებში არსებული პირობებისა და უფლებებზე ხელმისაწვდომობის შესახებ.
- ევროკომისია: Common Implementation Plan
- ევროკომისია: შუალედური ანგარიში 2025
- Wikipedia: New Pact on Migration and Asylum
კატეგორიის სხვა სიახლეები
