თუ საფრანგეთში შესვლის ნებართვის გარეშე ჩახვედით, ან ქვეყნის ტერიტორიაზე  ბინადრობის ნებართვის ვადის გასვლის შემდეგ სამ თვეზე მეტხანს დარჩით, თქვენ არალეგალურ სიტუაციაში მყოფ პირად (situation irrégulière) ითვლებით.

ამ სტატიაში დეტალურად არის განხილული ლეგალიზაციის (régularisation) პროცედურა — ხანგრძლივი და ხშირად არცთუ მარტივი ადმინისტრაციული პროცესი, რომელიც გამონაკლის შემთხვევებში საფრანგეთში კანონიერი ბინადრობის სტატუსის აღდგენის საშუალებას იძლევა.

ეს სტატია შედგენილია შინაგან საქმეთა სამინისტროს 2025 წლის 23 იანვრის ცირკულარით შემოღებული ბოლო ცვლილებების გათვალისწინებით.

ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც უნდა იცოდეთ

Sans-papiers („უ-დოკუმენტო“) — ეს ის უცხოელები არიან, რომლებიც საფრანგეთში ბინადრობის მოქმედი ნებართვის გარეშე ცხოვრობენ. ეს შეიძლება სხვადასხვა მიზეზით მოხდეს: უნებართვოდ შემოსვლა, 3 თვეზე მეტი ვადით ვადაგასული ბინადრობის ნებართვა, ბინადრობის ნებართვის გაგრძელებაზე უარი ან მისი ანულირება, საერთაშორისო დაცვაზე უარი და სხვა შემთხვევები.

თუ არალეგალურ სიტუაციაში აღმოჩნდით, საფრანგეთის ტერიტორიაზე ბინადრობის უფლების აღსადგენად საჭიროა გაიაროთ ლეგალიზაციის პროცედურა განსაკუთრებული საფუძვლების არსებობის გამო (admission exceptionnelle au séjour — AES). ლეგალიზაცია და მისი შედეგად გაცემული ბინადრობის ნებართვა არ არის თქვენი უფლება, არამედ გამონაკლისი დისკრეციული ზომაა, რომელიც თქვენი საცხოვრებელი ადგილის პრეფექტის შეხედულებისამებრ მიიღება. გადაწყვეტილების მიღებისას პრეფექტი ხელმძღვანელობს თქვენი სიტუაციის კონკრეტული გარემოებებით და დადგენილი კრიტერიუმების შესაბამისობით.

უნდა აღინიშნოს, რომ რეგულარიზაციის განაცხადის განხილვის პროცედურა (demande d’admission exceptionnelle au séjour) შეიძლება განსხვავდებოდეს თითოეულ პრეფექტურაში, რადგან წესები ხშირად იცვლება. ამიტომ, რეკომენდებულია, უშუალოდ თქვენი საცხოვრებელი ადგილის პრეფექტურას დაუკავშირდეთ, სოციალური მუშაკის ან ნაცნობი ფრანგის დახმარებით. მნიშვნელოვანია იმის გათვალისწინებაც, რომ რეგულარიზაციის საქმეები ყველა სხვა საქმეზე გვიან განიხილება (ჯერ განახლდება ბინადრობის ნებართვები, შემდეგ განიხილება პირველადი განაცხადები და მხოლოდ ბოლოს – რეგულარიზაციის მოთხოვნები). შესაბამისად, თუ პრეფექტურა უკვე გადატვირთულია ბინადრობის ნებართვების განახლების მოთხოვნებით, რეგულარიზაციის საკითხებს წელიწადში მხოლოდ 10 საქმის ფარგლებში განიხილავს.

ლეგალიზაციის რამდენიმე შესაძლო საფუძველი არსებობს. ნებისმიერ შემთხვევაში, ეს რთული და ხანგრძლივი ადმინისტრაციული პროცედურაა. 2025 წლის 24 იანვრის ახალმა რეტაიოს ცირკულარმა, რომელმაც 2012 წლის ვალსის ცირკულარი გააუქმა, მნიშვნელოვნად გაამკაცრა ლეგალიზაციის პირობები. 2025 წლიდან ყველა მათგანი დაექვემდებარა ერთიან და უფრო მკაცრ პირობებს:

• ფრანგული ენის ცოდნა (დოკუმენტურად დადასტურებული),
• რესპუბლიკის პრინციპების პატივისცემის შესახებ ხელშეკრულების ხელმოწერა (contrat d’engagement au respect des principes de la République),
• ინტეგრაციის დამადასტურებელი საბუთები (სამუშაო, საცხოვრებელი, საზოგადოებრივი ცხოვრება).

არალეგალურ ბინადრობას შესაძლოა თან ახლდეს ადმინისტრაციული ზომები:

• OQTF (საფრანგეთის დატოვების ვალდებულება),
• AAR (დაპატიმრება ქვეყნიდან გაძევების მიზნით),
• IRTF (დაბრუნების აკრძალვა).

ეს ზომები დროებითია და მათი გასაჩივრება შესაძლებელია ადმინისტრაციულ სასამართლოში (tribunal administratif) კანონით დადგენილ ვადაში — 48 საათიდან 30 დღემდე, OQTF-ის ტიპის მიხედვით.

ლეგალიზაციაზე განაცხადის შეტანა შეუძლებელია, სანამ ამ ზომებიდან რომელიმე ძალაშია. პრეფექტურა განცხადებას განიხილავს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ OQTF ან IRTF გაუქმდა სასამართლოს მიერ ან მისი მოქმედების ვადა ამოიწურა (ჩვეულებრივ 1–3 წელი, მაგრამ OQTF-ის შეუსრულებლობის შემთხვევაში — 5 წლამდე).

თქვენი არალეგალური სიტუაციის მიუხედავად, თქვენ უფლება გაქვთ მიიღოთ უფასო იურიდიული კონსულტაცია სისტემა aide à l’accès au droit-ის ფარგლებში. ბინადრობის ლეგალიზაციაზე კონსულტაციისთვის მიმართეთ იურისტს droit des étrangers-ის სფეროდან. თუ პრეფექტურა ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში არ გპასუხობთ, დახმარებისთვის მიმართეთ Défenseur des droits-ს.

ლეგალიზაციაზე უარის თქმის შემთხვევაში პრეფექტურამ ავტომატურად უნდა გამოსცეს ახალი OQTF (2025 წლის 24 იანვრის რეტაიოს ცირკულარის შესაბამისად).

ასევე შეგიძლიათ გადაწყვიტოთ, დაბრუნდეთ თქვენს წარმოშობის ქვეყანაში. OFII დაგეხმარებათ ამაში, მათ შორის დროებითი დოკუმენტების მოწოდებითა და ბილეთების შეძენით.

ლეგალიზაციის საფუძვლები

ლეგალიზაცია (régularisation) — ეს არის გამონაკლის შემთხვევებში ბინადრობის ნებართვა საფრანგეთში, რომელიც გაიცემა პრეფექტის მიერ. საფრანგეთის ისტორიაში რამდენიმე კოლექტიური ლეგალიზაციის ტალღა იყო.

თუმცა, ამ სტატიაში საუბარია ინდივიდუალურ და გამონაკლის დაშვებაზე (admission exceptionnelle), რომელიც საშუალებას აძლევს პირს, რომელიც უკანონოდ ცხოვრობს საფრანგეთის ტერიტორიაზე (sans papier), მიიღოს დროებითი ბინადრობის ნებართვა, 1 წლის ვადით, ლეგალიზაციის საფუძვლების (motifs de régularisation) მიხედვით, როგორებიცაა: „კერძო და ოჯახური ცხოვრება“, „თანამშრომელი“ ან „დროებითი თანამშრომელი“.

ბინადრობის გამონაკლისი დაშვება არ არის უფლება, ვინაიდან თითოეული საქმე განიხილება ინდივიდუალურად სხვადასხვა მეთოდოლოგიური რეკომენდაციების (circulaires) გამოყენებით. გადაწყვეტილებას იღებს პრეფექტი საკუთარი შეხედულებისამებრ (décision discrétionnaire).

ლეგალიზაციის განაცხადები პრეფექტურებისთვის პრიორიტეტული არ არის: პირველ რიგში განიხილება ბინადრობის ნებართვის განახლებისა და პირველადი განაცხადები, ხოლო შემდეგ – გამონაკლის დაშვებაზე განაცხადები. ეს ნიშნავს, რომ პროცედურა შეიძლება იყოს ხანგრძლივი, ხოლო ლოდინი – გაჭიანურდეს.

დოკუმენტების შეტანამდე მნიშვნელოვანია ყურადღებით გაანალიზოთ განაცხადის შეტანის შესაძლო საფუძვლები (motifs de régularisation) და შეაგროვოთ მაქსიმალურად დასაბუთებული დოსიე. 2025 წლის იანვრიდან, უარის შემთხვევაში, OQTF (საფრანგეთის ტერიტორიის დატოვების ვალდებულება) სავალდებულო ზომა ხდება.

სიტუაცია	ბინადრობის ნებართვის კატეგორია	გაცემის ტიპი
მაგისტრატურის სტუდენტები (M2) სამუშაოს ძიებაში (APS 12 თვე)	შრომითი	სრული უფლება
ვიზიტორები, დაქირავებული მუშაკები, დროებითი მუშაკები	შრომითი	სრული უფლება
ახალგაზრდა, რომელიც 16 წლის შემდეგ გადაეცა ASE-ს და გადის სწავლებას	ოჯახური/კერძო ცხოვრება	დისკრეციული
ქორწინება საფრანგეთის მოქალაქესთან (ქვეყანაში ვიზით შესვლის შემთხვევაში)	ოჯახური	სრული უფლება
პირადი და ოჯახური კავშირები (ინტენსიური, სტაბილური, დიდი ხნის)	ოჯახური/კერძო ცხოვრება	დისკრეციული
საფრანგეთის მოქალაქე ბავშვის მშობლები	ოჯახური	სრული უფლება
მძიმე ავადმყოფი უცხოელი, რომელიც სამშობლოში არ იკურნება	ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო	სრული უფლება
მძიმე ავადმყოფი ბავშვის მშობლები (APS 6 თვე)	ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო	სრული უფლება
უბედური შემთხვევა სამსახურში / პროფესიული დაავადება	შრომითი	სრული უფლება
დაბადება ან შესვლა 13 წლამდე და ცხოვრება საფრანგეთში	კერძო ცხოვრება	სრული უფლება
ახალგაზრდა, რომელიც 16 წლამდე გადაეცა ASE-ს	კერძო ცხოვრება	სრული უფლება
გამონაკლისი ან ჰუმანიტარული მიზეზები	კერძო ცხოვრება	დისკრეციული
საფრანგეთში მუდმივი ცხოვრება 10 წლის განმავლობაში	კერძო ცხოვრება	დისკრეციული
ოჯახური ძალადობის მსხვერპლები	ძალადობის მოტივით	სრული უფლება
ადამიანებით ვაჭრობის ან სუტენიორობის მსხვერპლები	ძალადობის მოტივით	დისკრეციული
სასამართლო დაცვითი ორდერის მიმღებები	ძალადობის მოტივით	სრული უფლება
პროსტიტუციიდან გასვლის პროგრამა (APS 6 თვე)	ძალადობის მოტივით	დისკრეციული

ამ სტატიაში განვიხილავთ ყველაზე აქტუალურ - რეგულარიაციას სამუშაოს გზით

ლეგალიზაცია სამუშაოს გზით

პირი, რომელიც არალეგალურად იმყოფება საფრანგეთში (situation irrégulière), შეიძლება მოითხოვოს ბინადრობის ნებართვა „თანამშრომელი“ (salarié) ან „დროებითი თანამშრომელი“ (travailleur temporaire) ბინადრობის გამონაკლისი დაშვების (admission exceptionnelle au séjour) გზით სამუშაოზე ლეგალიზაციის (régularisation par le travail) მეშვეობით. ასეთ შემთხვევაში ლეგალიზაცია ინდივიდუალურად განიხილება თითოეული შემთხვევისთვის.

2024 წლის იანვრის კანონის ძალაში შესვლით, შრომითი ლეგალიზაციის პროცედურა ოფიციალურად განმტკიცდა CESEDA-ს L.435-4 მუხლით, ხოლო 2025 წლის რეტაიოს ცირკულარი აზუსტებს მისი გამოყენების წესს:

„La régularisation des étrangers par le travail n’est pas un droit. Elle ne peut être envisagée que dans les cas strictement prévus par la loi.“ „უცხოელების ლეგალიზაცია დასაქმების გზით არ არის უფლება. ის შეიძლება განხილულ იქნეს მხოლოდ კანონით მკაცრად გათვალისწინებულ შემთხვევებში.“

სავალდებულო პირობები:

• საფრანგეთში ყოფნის არანაკლებ 3 წლის დადასტურება (ქვითრები, AME, საგადასახადო დოკუმენტები და სხვ.).
• ბოლო 24 თვის განმავლობაში 12 თვის ანაზღაურებადი პროფესიული საქმიანობის დადასტურება (არაა აუცილებელი თანმიმდევრულად) მინიმალური ყოველთვიური ხელფასის შესაბამისი შემოსავლით — SMIC (ხელფასის ფურცლები — fiches de paie, საგადასახადო დეკლარაციები, საბანკო გადარიცხვები).
• სამომავლო შრომითი ხელშეკრულების ან სამუშაოს შეთავაზების (promesse d’embauche) არსებობა ≥ 6 თვის ვადით ერთ-ერთ პროფესიაში, სადაც კადრების დეფიციტია (métiers en tension), რაც მთავრობის დადგენილებით არის განსაზღვრული.
• მუშაობა უნდა ხდებოდეს იმ რეგიონში, სადაც ეს პროფესიები ოფიციალურად აღიარებულია, როგორც კადრების დეფიციტის მქონე.

დამატებით: metiers en tension-ის სიის ბოლო განახლება 2025 წლის 21 მაისს მოხდა რეგიონების მიხედვით რუკის სახით (carte par région), რაც საშუალებას იძლევა, გათვალისწინებული იყოს შრომის ბაზრის ლოკალური მოთხოვნილებები.

• ფრანგული ენის ცოდნის დადასტურება (დიპლომი ან სერტიფიკატი).
• რესპუბლიკის პრინციპების პატივისცემის შესახებ ხელშეკრულების ხელმოწერა (contrat d’engagement au respect des principes de la République) — დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს განმცხადებლის ერთგულებას რესპუბლიკური ღირებულებების მიმართ (ქალებისა და მამაკაცების თანასწორობა, სიტყვის თავისუფლება, საეროობა და სხვ.).
• ასევე მნიშვნელოვანია: მუდმივი საცხოვრებელი, კანონების დაცვა, სასურველია საზოგადოებრივი აქტივობა.

ზოგადი შემთხვევა

• საფრანგეთში ყოფნის 3 წელი.
• შრომითი ხელშეკრულების ან დასაქმების დაპირების არსებობა, ≥ 6 თვის ვადით.
• • ბოლო 24 თვის განმავლობაში 12 თვის ანაზღაურებადი სამუშაო métier en tension-ის სფეროში.

დამატებით: სქემა 5 წელი + 8 თვის სტაჟი metiers en tension-ის გარეთ, რომელიც 2024 წლამდე მოქმედებდა, აღარ გამოიყენება. მხოლოდ metiers en tension, მხოლოდ CESEDA-ს L.435-4 მუხლით.

ჩამონათვალი იხილეთ ბმულზე

გამონაკლისები და სპეციალური შემთხვევები შრომითი რეგულარიზაციისთვის

ეს ნაწილი ეხება რეგულარიზაციის გამონაკლისებს, რომლებიც დაკავშირებულია საფრანგეთში ცხოვრების ხანგრძლივობასთან და სამუშაო გამოცდილებასთან.

უფრო ხანგრძლივი ყოფნა (7 წელი)

• თუ არ გაქვთ შრომითი ხელშეკრულება ან დასაქმების დაპირება: ამ შემთხვევაში, რეგულარიზაციისთვის სავალდებულოა, რომ დაამტკიცოთ თქვენი ძლიერი ინტეგრაცია და საცხოვრებლის არსებობა.

5 წელი ყოფნა (დროებითი სამუშაო – intérim)

• თუ არ გაქვთ შრომითი ხელშეკრულება ან დასაქმების დაპირება: საჭიროა გქონდეთ მინიმუმ 8 თვე სამუშაო სტაჟი (თანმიმდევრული ან არა) ბოლო 36 თვის განმავლობაში.
• თუ გაქვთ შრომითი ხელშეკრულება ან დასაქმების დაპირება: საჭიროა დაამტკიცოთ, რომ გაქვთ მუდმივი დასაქმება 8 თვის განმავლობაში დროებითი თანამშრომლების დამქირავებელ კომპანიაში (ETT).

მომსახურება კერძო პირებისა და ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებისთვის

ამ პროფესიებისთვის (რომლებიც მოიცავს სახლში მუშაობას, ბავშვებზე ზრუნვას და მათ განათლებას, ტექნიკურ მომსახურებასა და დალაგებას) ერთი დამსაქმებელი, როგორც წესი, არ არის საჭირო.

რეგლამენტირებული პროფესიული საქმიანობის განხორციელება

იმ პროფესიით დასაქმებისთვის, რომელიც მოითხოვს დიპლომს და ოფიციალურად დადასტურებულ კვალიფიკაციას, განაცხადს უნდა დაერთოს შესაბამისი დამადასტურებელი დოკუმენტები.

წესები, რომლებიც ვრცელდება იმ პროფესიებზე, რომელზეც დაშვება მოითხოვს ნებართვას (კერძოდ, დაცვისა და უსაფრთხოების მუშაკებზე), არ აძლევს საშუალებას პირებს, მოითხოვონ ლეგალიზაცია დასაქმების საფუძველზე, თუ მათ არ აქვთ სპეციალური დოკუმენტები — სპეციალური ნებართვა, ან აქვთ, მაგრამ მიღებულია თაღლითური გზით. თუმცა, ლეგალიზაციის პროცედურის ფარგლებში შეიძლება მხედველობაში იქნეს მიღებული რეგლამენტირებული პროფესიით საქმიანობის წარსულში, მინიმუმ 12 თვის განმავლობაში, თუ ადამიანი გეგმავს საქმიანობას, რომელიც არ ექვემდებარება სპეციალურ რეგულირებას.

**დროებითი მუშაკები (Intérimaires)

სამუშაო სტაჟად ხშირად მიიჩნევა პროფესიული საქმიანობა დროებითი ხელშეკრულების ფარგლებში (intérim), ასევე სხვა ანაზღაურებადი შრომითი საქმიანობა, რომელიც დასტურდება ხელფასის ფურცლებით (მინიმუმ 12 მინიმალური ყოველთვიური ხელფასი SMIC, რომელშიც ფიგურირებს არანაკლებ 910 სამუშაო საათი დროებითი ხელშეკრულების (intérim) ფარგლებში) ბოლო 18 თვის განმავლობაში, რომლებიც წინ უძღვის ლეგალიზაციაზე განაცხადის შეტანის თარიღს.

დროებითი თანამშრომლების დამქირავებელ კომპანიაში (ETT) მუშაობის საათების რაოდენობა, რომელიც ლეგალიზაციის განაცხადში ფიგურირებს, ჩვეულებრივ შეადგენს 310-დან 910 საათამდე, ამასთან დამატებითი სამუშაო საათები შეიძლება იყოს დამუშავებული ერთ ან რამდენიმე ETT-ში.

სამომავლო დასაქმების ფარგლებში ხშირად გათვალისწინებული იქნება (ყოველთვიური მინიმალური ხელფასის (SMIC) ეკვივალენტური შემოსავლის დონით):

• ან უვადო (CDI) ან მოკლევადიანი (CDD) შრომითი ხელშეკრულება არანაკლებ 12 თვის ვადით, დადებული კომპანიასთან.
• ან, თუ საუბარია დროებითი თანამშრომლების დამქირავებელ კომპანიაში (ETT) მუშაობაზე, მუშაობა არანაკლებ 3 თვის ხანგრძლივობით ან ვალდებულება კომპანია ETT-ის მხრიდან, რომელიც ფიგურირებს რომელიმე სახის შეთანხმებაში (ინდივიდუალური, კოლექტიური, დარგობრივი ან შერიგების შეთანხმება), ბენეფიციარის მითითებით და მოიცავს მოცემულობას:
  • არანაკლებ 8 ყოველთვიური მინიმალური ხელფასი SMIC მომდევნო 8 თვის განმავლობაში;
  • ან ჯამში 8 თვის სამუშაო მომდევნო 12 თვის განმავლობაში.

თქვენ შეგიძლიათ მიიღოთ დროებითი ბინადრობის ნებართვა „დროებითი თანამშრომელი“ ან „თანამშრომელი“.

შეგახსენებთ დამსაქმებლის ვალდებულებებს

2025 წლიდან დამსაქმებელი აღარ იხდის OFII-ის გადასახადს (პროცედურის გამარტივება). დამსაქმებელი არ მონაწილეობს განაცხადის შეტანაში, ყველაფერი დამოკიდებულია თანამშრომლის ინიციატივაზე. ამასთან, სამუშაოზე ნებართვა (autorisation de travail) კვლავ საჭიროა შრომითი საქმიანობის საფუძველზე ბინადრობის ნებართვის მისაღებად. თუმცა, ბინადრობის ნებართვაზე „თანამშრომელი“ (salarié) ან „დროებითი თანამშრომელი“ (travailleur temporaire) განაცხადის შეტანისას ლეგალიზაციის პროცედურის ფარგლებში, სამუშაოზე ნებართვის მოთხოვნა ჩვეულებრივ ინტეგრირდება დოკუმენტების საერთო პაკეტში (CERFA n° 15186*03 ფორმა). https://www.formulaires.service-public.fr/gf/cerfa_15186.do შრომითი ხელშეკრულება ან დასაქმების დაპირება. თქვენი განაცხადის დამტკიცების შემდეგ, თქვენ მიიღებთ ბინადრობის ნებართვას, რომელიც ერთდროულად სამუშაო ნებართვის ფუნქციასაც შეასრულებს.

---

უარის თქმის საფუძვლები

შემდეგი საფუძვლები შეიძლება გახდეს სამუშაოს მოტივით ლეგალიზაციაზე უარის თქმის მიზეზი:

• საზოგადოებრივი წესრიგის მოსაზრებებით.
• საქმის განხილვისას განაცხადის მასალებში თაღლითობის ფაქტების გამოვლენა.
• სასამართლოში საჩივრის მიმდინარე განხილვა (recours juridictionnel pendant).
• თავშესაფრის მოთხოვნის განაცხადი, რომელიც განხილვის პროცესშია.
• მუშაობა პროფესიაში, რომელიც სპეციალურ ნებართვას მოითხოვს (შრომის კოდექსის 5221-4 მუხლი).

თუ საფრანგეთში არალეგალურ სიტუაციაში ხართ, თქვენი ადმინისტრაციული უფლებები მკაცრად შეზღუდულია და ექმნებათ დაპატიმრების, გაძევების და ქვეყანაში დაბრუნების აკრძალვის რისკი.

საფრანგეთში რეგულარიზაციის პროცედურა რთულია და საჭიროებს საფუძვლიან მომზადებას. მნიშვნელოვანია, რომ გაიგოთ თქვენი უფლებები და მოვალეობები, ასევე დაიცვათ დადგენილი ვადები და მოთხოვნები. პროფესიული იურიდიული დახმარების მიღებამ შეიძლება მნიშვნელოვნად გაზარდოს წარმატებული რეგულარიზაციის და შემდგომში ფრანგულ საზოგადოებაში ინტეგრაციის შანსები.

გააგრძელეთ კითხვა: