პარიზი არ არის უბრალოდ ქალაქი; ის ოცნებაა. ადგილი, სადაც ისტორია და რომანტიკა ყოველ კუთხეში გელოდებათ, ხოლო ხელოვნება და არქიტექტურა ერთმანეთში ირევა, რათა დაუვიწყარი შთაბეჭდილებები შეგიქმნათ. სტატიაში შეუძლებელია გადმოსცე პარიზის სრული დიდებულება, თუმცა  ჩვენ შევეცდებით მოკლე ექსკურსი გავაკეთოთ პარიზის ყველაზე ცნობილი ღირსშესანიშნაობების ისტორიულ ლაბირინთებში, სიმბოლური ეიფელის კოშკიდან დაწყებული, ლუვრის მუზეუმის იდუმალ დარბაზებამდე. თითოეული ნაგებობა ამ ქალაქის დიდების, ხელოვნებისა და დაუვიწყარი ისტორიების ნაწილია. მზად ხართ, აღმოაჩინოთ პარიზი?

ეიფელის კოშკი, რომელიც გუსტავ ეიფელის (Gustave Eiffel) მიერ 1889 წლის მსოფლიო გამოფენისთვის (Exposition Universelle) აიგო, თავდაპირველად საზოგადოების მხრიდან სერიოზულ კრიტიკას იმსახურებდა, როგორც „უსარგებლო და მონსტრული“ ნაგებობა. თუმცა, მისი რადიო ანტენების ფუნქციონალურობის წყალობით, იგი დაშლას გადაურჩა და პარიზის უმთავრეს სიმბოლოდ იქცა. ეს საინჟინრო შედევრი, რომელიც 1930 წლამდე მსოფლიოს ყველაზე მაღალი ნაგებობა იყო, 18 000 ლითონის ნაწილისა და 2.5 მილიონზე მეტი ჭანჭიკისგან შედგება.

დამალული ბინა: კოშკის მესამე, ზედა დონეზე, გუსტავ ეიფელს ჰქონდა საიდუმლო ბინა, სადაც ის ხშირად იღებდა სტუმრებს, მათ შორის თომას ედისონს.

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• შენარჩუნება: კოშკს ყოველ 7 წელიწადში ერთხელ მთლიანად ღებავენ, რისთვისაც 60 ტონა საღებავი იხარჯება. ეს პროცესი კოშკის დაჟანგვისგან დაცვას ემსახურება.
• სიმაღლე: კოშკის სიმაღლე იცვლება სეზონების მიხედვით. ზაფხულში, ლითონის გაფართოების გამო, ის 15 სანტიმეტრით მაღლდება.
• დამალული ბინა: კოშკის მესამე, ზედა დონეზე, გუსტავ ეიფელს ჰქონდა საიდუმლო ბინა, სადაც ის ხშირად იღებდა სტუმრებს, მათ შორის თომას ედისონს.
• პირველი მსოფლიო ომი: ომის დროს კოშკზე განთავსებული რადიოგადამცემებით ფრანგულმა არმიამ მოახერხა გერმანული შეტევების კოორდინაციის ჩაშლა და მარნის ბრძოლის მოგება.
• მეორე მსოფლიო ომი: როდესაც ჰიტლერი პარიზში ჩავიდა, ეიფელის კოშკის ლიფტების კაბელები გადაჭრეს, რათა მას ლიფტით ვერ ესარგებლა და ფეხით ასულიყო.

ლუვრი, რომელიც თავდაპირველად სამეფო ციხე-სიმაგრე (Forteresse Royale du Louvre) იყო, დღეს მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე დიდი და მნიშვნელოვანი მუზეუმია. მისი კოლექცია დაყოფილია რვა განყოფილებად და მოიცავს ხელოვნების ნიმუშებს უძველესი ცივილიზაციებიდან დღემდე.

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• სამი ფრთა: მუზეუმს აქვს სამი ძირითადი ფრთა: რიშელიე (Richelieu), დენონ (Denon) და სული (Sully).
• მონა ლიზას ქურდობა: 1911 წელს მუზეუმიდან მოიპარეს „მონა ლიზა“. ის ორი წლის შემდეგ იტალიაში იპოვეს და თავის ადგილს დაუბრუნდა.
• ფრანგი მხატვრები: მუზეუმში ინახება ფრანგი მხატვრების ნამუშევრების ყველაზე დიდი კოლექცია, მათ შორის ჟერმენ დე სტალის (Germain de Staël) მიერ შესრულებული „თავისუფლების“ ტილო.
• პირიმიდა: მუზეუმის შესასვლელი შუშის პირამიდა (Pyramide du Louvre) 1989 წელს გაიხსნა და მასზე 673 მინის ფირფიტა გამოიყენეს.
• ძველი ციხე-სიმაგრე: ლუვრის მუზეუმის ქვედა დონეზე შეგიძლიათ იხილოთ ძველი ციხე-სიმაგრის ნანგრევები, რომლებიც XIII საუკუნით თარიღდება.

ნოტრ-დამის ტაძარი პარიზის ისტორიული და სულიერი გულია. მისი მშენებლობა XII საუკუნეში დაიწყო და მისი დიზაინი გოთიკური არქიტექტურის უბადლო მაგალითია. 2019 წლის საშინელმა ხანძარმა ტაძრის სახურავი და შპილი გაანადგურა, მაგრამ მისმა ურყევმა ნაგებობამ და სულმა გაუძლო ცეცხლს.

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• სამი როზეტული ფანჯარა: ტაძარი ცნობილია თავისი სამი როზეტული ფანჯრით, რომლებიც გოთიკური ვიტრაჟული ხელოვნების შედევრებია.
• ზომები: ტაძრის სიგრძე 128 მეტრია, სიგანე – 48 მეტრი, ხოლო კოშკების სიმაღლე – 69 მეტრი.
• მნიშვნელობა: ნოტრ-დამი საფრანგეთის ისტორიის მრავალი მნიშვნელოვანი მოვლენის მოწმე იყო, მათ შორის ნაპოლეონ ბონაპარტის კორონაციის (1804 წ.).
• რეკონსტრუქცია: რეკონსტრუქციის პროცესი ისტორიული მეთოდებით მიმდინარეობს, რათა შენობა მაქსიმალურად აღდგეს.
• ქანდაკებები: ტაძრის ფასადზე და სახურავზე განთავსებულია 28 მეფის ქანდაკება, რომლებიც ბიბლიის მეფეებს ასახავს.

ვერსალის სასახლე ფრანგული მონარქიის უდიდესი ფუფუნებისა და ძალაუფლების განსახიერებაა. ლუი XIV-ის (Louis XIV) მეფობის დროს, პარიზისგან დაშორებით, პატარა სანადირო რეზიდენცია უზარმაზარ სასახლედ გადაიქცა.

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• სარკეების დარბაზი: დარბაზი 73 მეტრი სიგრძისაა და 357 სარკითაა მოპირკეთებული. ის სიმბოლურად განასახიერებს საფრანგეთის ეკონომიკურ წარმატებასა და სამეფო დიდებულებას.
• ლუი XIV-ის ამბიცია: მეფემ ვერსალი ააგო, რათა თავისი ძალაუფლება ეჩვენებინა და დიდებულები პარიზიდან შორს, თავის თვალთახედვის არეში ჰყოლოდა.
• ისტორიული მოვლენა: 1783 წელს ვერსალის ბაღებიდან აფრინდა პირველი ჰაერნაოსნობა ცხელი ჰაერის ბუშტით.
• ტრაქტატი: 1919 წელს ვერსალის სასახლეში ხელი მოეწერა ვერსალის ტრაქტატს (Traité de Versailles), რომელმაც პირველი მსოფლიო ომი დაასრულა.
• ოქრო: სასახლის ინტერიერში და ექსტერიერში 500 კილოგრამზე მეტი ოქრო გამოიყენეს.

ტრიუმფალური თაღი ნაპოლეონ ბონაპარტის (Napoléon Bonaparte) ბრძანებით აიგო 1806 წელს, რათა საფრანგეთის არმიის გამარჯვებები აღენიშნათ. ეს არის მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი თაღი, რომელიც პარიზის ცენტრში, შარლ დე გოლის მოედანზე (Place Charles de Gaulle) დგას.

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• მოედანი: თაღი მდებარეობს მოედანზე, საიდანაც 12 გამზირი გამოდის, მათ შორის ყველაზე ცნობილი შანზ-ელიზე (Champs-Élysées).
• ნაპოლეონის გეგმა: ნაპოლეონს თავდაპირველად თაღის ქვეშ უნდა გაევლო გამარჯვების აღსანიშნავად, მაგრამ ეს მხოლოდ მისი გარდაცვალების შემდეგ, 1840 წელს მოხდა, როდესაც მისი ნეშტი აქ გაატარეს.
• უცნობი ჯარისკაცი: თაღის ქვეშ მდებარეობს უცნობი ჯარისკაცის საფლავი (Tombe du Soldat inconnu), რომელსაც ყოველ საღამოს 18:30 საათზე ცეცხლი უკიდია.
• ჟანდარმერია: 1919 წელს, პირველი მსოფლიო ომის დასრულების აღსანიშნავად, სამეფო ჟანდარმერიამ თაღის ქვეშ გაიარა.
• მნიშვნელობა: თაღი სიმბოლოა საფრანგეთის ეროვნული სიამაყისა და გამძლეობისა.

ორსეის მუზეუმი მდებარეობს ყოფილ ორსეის სარკინიგზო სადგურში, რომელიც 1900 წლის მსოფლიო გამოფენისთვის აშენდა. სადგურმა მხოლოდ 39 წელი იფუნქციონირა, რის შემდეგაც მისი დანგრევა იგეგმებოდა, მაგრამ საბედნიეროდ, 1986 წელს ის მუზეუმად გადაკეთდა და ახლა მასპინძლობს XIX და XX საუკუნეების ხელოვნების უდიდეს კოლექციას.

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• რკინიგზის სადგური: შენობა თავდაპირველად რკინიგზის სადგური იყო და მისი არქიტექტურა ეიფელის კოშკის არქიტექტორთა გუნდმა შექმნა.
• კოლექცია: მუზეუმი შეიცავს იმპრესიონისტული და პოსტიმპრესიონისტული ხელოვნების მსოფლიოში ყველაზე დიდ კოლექციას.
• სათვალთვალო საათი: მუზეუმის მთავარი დარბაზის ბოლოში განთავსებულია უზარმაზარი საათი, რომელიც რკინიგზის სადგურის დროის მაჩვენებელი იყო.
• ცნობილი ნამუშევრები: მუზეუმში ინახება კლოდ მონეს (Claude Monet) „წყლის შროშანები“ (Nymphéas), ვან გოგის (Van Gogh) „ავტოპორტრეტი“ და ედუარდ მანეს (Édouard Manet) „ოლიმპია“ (Olympia).
• ოპერაციის გეგმა: მუზეუმის გადაკეთების ოპერაციას ეწოდა „Orsay“, რაც შემოკლებაა „SNCF-GARE D’ORSAY“-ის.

სენ-შაპელი პარიზის გოთიკური არქიტექტურის უიშვიათესი ძვირფასეულობაა, რომელიც იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაშია შეტანილი. მისი მშენებლობა ლუი IX-ის (Louis IX) ბრძანებით დაიწყო 1248 წელს და დასრულდა 1258 წელს.

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• რელიკვიები: სამლოცველო აიგო, რათა ქრისტეს რელიკვიები, მათ შორის გვირგვინი, განთავსებულიყო.
• ვიტრაჟები: სამლოცველოს ვიტრაჟები მოიცავს 1,113 სცენას ძველი და ახალი აღთქმიდან, რაც ბიბლიის სურათებით მოყოლას ემსახურება.
• ორი სამლოცველო: სენ-შაპელი ორ ნაწილად იყოფა: ქვედა სამლოცველო, რომელიც უფრო მუქი ფერებითაა მოხატული, და ზედა სამლოცველო, რომელიც სინათლით სავსეა და სამეფო ოჯახისთვის იყო განკუთვნილი.
• რევოლუცია: საფრანგეთის რევოლუციის დროს სამლოცველოს ვიტრაჟები დააზიანეს, მაგრამ შემდეგ ნაწილ-ნაწილ აღადგინეს.
• ყველაზე მაღალი ვიტრაჟი: სამლოცველოს ვიტრაჟები 15 მეტრის სიმაღლისაა და 645 მ2 ფართობს იკავებს.

მონმარტრი არ არის მხოლოდ უბანი, ის პარიზის ბოჰემური გულია. ეს ის ადგილია, სადაც XIX საუკუნის ბოლოს და XX საუკუნის დასაწყისში მხატვრები, პოეტები და მწერლები ცხოვრობდნენ და ქმნიდნენ, მათ შორის პაბლო პიკასო (Pablo Picasso) და ვინსენტ ვან გოგი (Vincent van Gogh).

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• ადგილმდებარეობა: მონმარტრი პარიზის ყველაზე მაღალი ბორცვია, საიდანაც მთელი ქალაქის ხედი იშლება.
• ბაზილიკის ქვა: საკრე-კორის ბაზილიკა, რომელიც თეთრი ქვითაა აშენებული, ცნობილია იმით, რომ წვიმის დროს კიდევ უფრო თეთრდება.
• ტერთრის მოედანი: ამ მოედანზე მხატვრები მუდმივად მუშაობენ და დახატავენ თქვენს პორტრეტს. ეს ტრადიცია XIX საუკუნიდან იღებს სათავეს.
• ფუნიკულიორი: ბორცვზე ასვლა შეგიძლიათ ფეხით ან ფუნიკულიორით.
• ისტორია: მონმარტრი პარიზს 1860 წელს შეუერთდა და მას შემდეგ პარიზის ყველაზე ცნობილი კვარტალია.

პანთეონი, რომელიც თავდაპირველად წმინდა ჟენევიევის ტაძარი უნდა ყოფილიყო, ფრანგული გენიალურობისა და სულისკვეთების სიმბოლოდ იქცა. მისი ნეოკლასიკური სტილის არქიტექტურა და გრანდიოზული დარბაზები მას განსაკუთრებულ ხიბლს სძენს.

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• არქიტექტურა: პანთეონი რომაული პანთეონის და ლონდონის წმინდა პავლეს საკათედრო ტაძრის (St Paul’s Cathedral) არქიტექტურის ნაზავია.
• ფუკოს ქანქარა: 1851 წელს ლეონ ფუკომ (Léon Foucault) პანთეონში თავისი ცნობილი ქანქარა დაკიდებული, რათა დედამიწის ბრუნვა დაემტკიცებინა.
• დაკრძალულნი: აქ დაკრძალულნი არიან ისეთი ისტორიული ფიგურები, როგორიცაა: ვოლტერი (Voltaire), ჟან-ჟაკ რუსო (Jean-Jacques Rousseau), ვიქტორ ჰიუგო (Victor Hugo), ემილ ზოლა (Émile Zola) და მარი კიური (Marie Curie).
• ქალები პანთეონში: პირველი ქალი, რომელიც პანთეონში დაკრძალეს, სოფი ბერტელო (Sophie Berthelot) იყო, მაგრამ ის მეუღლესთან ერთად. პირველი ქალი, რომელიც საკუთარი დამსახურებით დაკრძალეს, მარი კიური (Marie Curie) იყო.
• წარწერა: შენობის ფასადზე ლათინურად აწერია: „დიდი ადამიანებისთვის მადლიერი სამშობლოსგან“.

ლუქსემბურგის ბაღები არ არის მხოლოდ პარკი, ეს არის პარიზული ცხოვრების ერთ-ერთი ცენტრი. ბაღები მარია მედიჩის (Marie de Médicis) ბრძანებით აიგო და შთაგონებულია მისი მშობლიური ფლორენციის ბობოლის ბაღებით (Jardin de Boboli).

მნიშვნელოვანი ფაქტები:

• შადრევანი: ბაღის ცენტრში მდებარე შადრევანი, სადაც ბავშვებს შეუძლიათ მცურავი სათამაშო გემების გაშვება.
• ქანდაკებები: ბაღები მორთულია 100-ზე მეტი ქანდაკებით, მათ შორის საფრანგეთის დედოფლებისა და გამოჩენილი ქალების სკულპტურებით.
• მეფუტკრეობა: ბაღებში მოქმედებს მეფუტკრეობის სკოლა, სადაც შეგიძლიათ გაეცნოთ თაფლის წარმოებას.
• სპორტი: ბაღები პოპულარულია სხვადასხვა სპორტული აქტივობებისთვის, მათ შორის ჩოგბურთისთვის.
• მთავრობა: ლუქსემბურგის სასახლეში (Palais du Luxembourg) დღეს საფრანგეთის სენატი (Sénat) მდებარეობს.

კატეგორიის სხვა სიახლეები

• 

  საფრანგეთის მომაჯადოებელი ღირშესანიშნაობები

• 

  მთავარი წესები, რომლებიც უნდა გავითვალისწინოთ საფრანგეთში ჩამოსვლისას

• 

  ერთ დღეში რას ვნახავთ პარიზში?

• 

  პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარი•Notre-Dame de Paris

• 

  რატომ უნდა ნახოთ ტრიუმფალური თაღი და შანზელიზე პარიზში?

• 

  რატომ უნდა გაისეირნოთ სენაზე გემით პარიზში?